'Bij bouw- en woningtoezicht draag je bij aan hoe de omgeving eruitziet'

Bouw- en woningtoezicht saai? Dat is echt het grootste misverstand over het vak, vindt Jennemieke Kleijwegt, de nieuwe voorzitter van de Vereniging Bouw- & Woningtoezicht (BWT) Nederland. "Loop eens een dagje mee."

Worden de eerste ervaringen met de Omgevingswet en de Wkb inmiddels al gedeeld binnen de vereniging?

“Het is nog erg kort dag, een paar maanden na zo’n intensieve stelselwijziging heb je die nog niet echt goed in beeld. Er zijn ook nog weinig Wkb-meldingen. We weten al dat er nog wat zorgpunten zitten in de Wkb. Wat nou als de kwaliteitsborger bij oplevering nog geen verklaring kan afgeven? Hoe ga je daar als bevoegd gezag mee om? Je ziet nu dat eerste weeffouten die er in zitten nog hersteld moeten worden. We zijn bezig om die te inventariseren en signalen af te geven op de juiste plekken. Dat doen we ook in samenspraak met de Vereniging KwaliteitsBorging Nederland (VKBN), VNG, G4 en de ministeries."

Gaat het lastenverlichting brengen voor de gemeenten?
“We zijn ook nog bezig met de financiering van het hele stelsel. Onder de Omgevingswet is heel veel niet meer vergunningsplichtig. Omdat we nog taken houden als bevoegd gezag moeten die wel betaald worden. En het omslagstelsel staat onder druk, grote vergunninghouders moeten ook meebetalen voor de kleintjes. We zijn aan het onderzoeken hoe dat verder moet. Of we minder werk krijgen, moet nog blijken. Het is nog afwachten hoeveel werk er nou uiteindelijk weggaat bij de gemeenten.”

Denkt u dat de bouwers inmiddels al goed ingespeeld zijn op de Wkb?
“Er is nog een gewenningsperiode. Bij veel kleine bouwers dringt nu het besef door. We merkten eind vorig jaar pas dat ze zich realiseerden dat er echt iets gaat veranderen.”

Wat zijn behalve de stelselwijziging verder nog belangrijke thema’s voor de vereniging?
“We houden ons al heel lang bezig met bouwveiligheid, niet op de bouwplaats, maar om de bouwplaats heen. Zo hebben we binnen de vereniging een onderdeel COBc (Centraal overleg bouwconstructies), dat zich bezighoudt met constructieve veiligheid. We buigen ons ook over de arbeidsmarkt. Hoe krijg je genoeg technische mensen binnen en hoe verleid je jonge mensen om te zorgen dat het vak nog lang gezond blijft? Zeker met de opgaven voor de woningbouw en de complexiteit die dat met zich meebrengt door alle milieu- en klimaateisen is ons vak een uitdaging.”

Zeker met de opgaven voor de woningbouw en de complexiteit die dat met zich meebrengt door alle milieu- en klimaateisen is ons vak een uitdaging”

Werken er vooral technici bij bouw- en woningtoezicht?
“We hebben bij toezicht veel mensen met een bouwkundige achtergrond of affiniteit met de bouw. Als grote gemeente leiden wij ook wel mensen op. Als het gaat om vergunningverlening hebben we veel mensen met een juridische achtergrond nodig en politieke sensitiviteit. Ze moeten snappen wat er in een gemeente belangrijk is. Je kan iets heel juridisch benaderen en als er een ongeluk plaatsvindt op een bouwplaats zeggen: dat is iets voor SZW en daar hebben wij niets mee te maken. Maar dat vindt de gemeenteraad niet. Als er een gebouw instort kun je ook niet zeggen: dat is het probleem van de eigenaar. Het is dus niet alleen een kwestie van zo snel mogelijk een gebouw neerzetten, maar binnen de kaders ook zo goed mogelijk. Daar moet je gevoel voor hebben. Wat we binnen de vereniging ook besproken hebben, is dat we in het verleden bij bouw- en woningtoezicht heel erg naar iemands opleiding en CV keken. Ik denk dat het makkelijker is om verstand te krijgen van het vak als je affiniteit hebt met de bouw dan om de kwaliteiten aan te leren die nodig zijn om toezicht te doen.”

Daar bent u zelf waarschijnlijk een goed voorbeeld van?
“Ik ben inderdaad geen bouwkundige, ik heb een taal gestudeerd. Maar ik heb wel affiniteit met het vak en had op de middelbare school een bètaprofiel met wis- en natuurkunde. Als ik een inspecteur of constructeur tegenover me heb die iets komt uitleggen, kan ik dat snel oppikken.”

Wat spreekt u zo aan bij bouw- en woningtoezicht?
“Allereerst dat je heel zichtbaar bent in de stad. Je draagt bij aan hoe de omgeving eruitziet. En wat ik ook leuk vind is dat mensen heel erg gedreven zijn. Ik werk in Utrecht, waar veel gebouwd wordt, ook veel bijzondere gebouwen zoals Wonderwoods en het RIVM-gebouw dat aan veel eisen moet voldoen. Maar ook de verbouw van de Dom. Dat zijn gebouwen waar onze inspecteurs heel trots langslopen.”

Wat is het grootste misverstand over het vak?
“Dat het saaie ambtenaren zijn. Dat zijn het echt niet. Dan moet je eens een dagje mee komen lopen.”

Waarom is dat imago onterecht?
“Het is een heel veelzijdig en belangrijk vak. Er zijn veel opleidingen met nieuwe lesmethodes bezig om dat stoffige eraf te halen. Bijvoorbeeld door virtual reality in te zetten en andere nieuwe technieken. Er zijn al gemeenten die werken met drones bij het toezicht. Veel jongeren zijn maatschappelijk gedreven. Hen erop aanspreken dat ze kunnen bijdragen aan een veilige en duurzame bouw, helpt ook. Binnen de vereniging zijn we met onze leden en met opleiders betrokken bij een programma voor stagiairs om mensen kennis te laten maken met ook dit vak. Daarbij richten we ons niet alleen op schoolverlaters, maar zeker ook op zij-instromers.”

Waar gaat u zich als nieuwe voorzitter mee bezighouden?
“We zijn de afgelopen jaren heel erg gefocust geweest op de stelselwijziging. Die zal echt nog wel aandacht blijven vragen, maar ik hoop dat we ons ook weer met een bredere blik op de bouw kunnen gaan richten. Hoe gaan we vormgeven aan nieuwe opgaven en hoe gaan we om met innovaties, de leuke dingen van het vak?”

CV

Jennemieke Kleijwegt (Pijnacker, 1970) is de nieuwe voorzitter van de Vereniging Bouw- & Woningtoezicht (BWT) Nederland. Ze was de afgelopen jaren al bestuurslid bij deze beroepsvereniging. In het dagelijks leven is Kleijwegt directeur Vergunningen, toezicht en handhaving bij de gemeente Utrecht. Ze studeerde Engels aan de Vrije Universiteit Amsterdam en heeft daarna als leidinggevende en adviseur veel ervaring bij gemeenten opgedaan met de invoering van nieuwe wetten en regels, reorganisaties en stelselwijzigingen.

Bron: Cobouw